Szanowny Panie Premierze,

W związku z nadal nierozwiązanym problemem zbyt łatwego dostępu osób nieletnich do e-papierosów i wyrobów tytoniowych, eksperci medyczni rekomendują pilne wprowadzenie zakazu sprzedaży tych wyrobów w pobliżu szkół, wycofanie z obrotu e-papierosów i wyrobów tytoniowych o aromatach atrakcyjnych dla dzieci (m.in. owoców, słodyczy, gumy balonowej) i rozważenie podniesienia wysokości kar dla sklepów sprzedających wyżej wymienione wyroby osobom poniżej 18 roku życia.

 

Zgodnie z wynikami badania ankietowego młodzieży PolNicoYouth, opublikowanymi przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, obowiązujący w Polsce od lat zakaz sprzedaży wyrobów nikotynowych osobom nieletnim nie jest przestrzegany. Niemal co drugi nastolatek deklaruje, że samodzielnie kupuje e- papierosy (43,6%) lub papierosy (46,8%) w sklepie, pomimo ustawowego ograniczenia wieku dla zakupu takich używek¹. Zbliżonych danych dostarcza raport Instytutu Badań POLLSTER na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka wskazujący, że ponad połowa (56%) nastolatków w wieku 16 i 17 lat kupuje e-papierosy bez przeszkód¹. Biorąc pod uwagę powyższe rekomendujemy powrót inicjatywy Ministerstwa Zdrowia, w ramach której resort zapowiadał wycofanie ze sprzedaży rynkowej wszystkich smakowych wariantów e-papierosów i wyrobów tytoniowych, niezależnie od tego czy zawierają nikotynę czy też są jej pozbawione.

 

Ponadto rekomendujemy wprowadzenie obowiązkowych badań wszystkich płynów wykorzystywanych w e-papierosach pod kątem niedozwolonych substancji chemicznych, w szczególności psychoaktywnych. Nasilenie tego zjawiska zostało odnotowane w tym roku na rynku w USA, gdzie do szerokiej sprzedaży trafiły e-papierosy z nowymi, syntetycznymi związkami psychoaktywnymi, silniejszymi od nikotyny. Spotkało się to ze zdecydowaną reakcją amerykańskiego środowiska medycznego^1,1.

 

Zaproponowane przez Ministra Finansów podwyżki akcyzy dla wszystkich wyrobów z nikotyną znajdują nasze pełne poparcie. Jednocześnie wyrażamy naszą obawę, że pomimo wyższych cen, niektóre z tych produktów z niedozwolonymi substancjami chemicznymi będą trafiały na polski rynek, jeśli nie zostanie wprowadzony odpowiedni nadzór i obowiązek badania ich przed dopuszczeniem do sprzedaży. Badania te muszą być w pełni niezależne od ich producentów i importerów.

 

Pomimo wielu dotychczasowych starań resortu zdrowia i środowiska medycznego sprzedaż wyrobów z nikotyną bije w ostatnich kilku latach kolejne rekordy a ich popularność w szkołach stale rośnie. Ośrodki naukowe w różnych krajach identyfikują kolejne nowe substancje chemiczne obecne w e-papierosach, ponieważ przepisy regulujące wprowadzanie ich na rynek są dalece niewystraczające¹. Ponadto nawet obowiązujące przepisy nie są egzekwowane. W świetle powyższego uważamy, że sytuacja ta wymaga pilnych działań rządu w trosce o zdrowie młodego pokolenia Polaków. Jednocześnie, w związku z ponadkrajowym charakterem niektórych zagrożeń powyższy problem zasługuje na priorytetowe potraktowanie podczas debaty publicznej w trakcie zbliżającej się polskiej prezydencji w UE.

 

Prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska,

Prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego

 

Stanowisko zostało przesłane także do wiadomości:

1. Izabela Leszczyna – Minister Zdrowia
2. Marta Golbik – Przewodnicząca Sejmowej Komisji Zdrowia
3. Beata Małecka – Libera – Przewodnicząca Senackiej Komisji Zdrowia
4. Monika Horna-Cieślak – Rzeczniczka Praw Dziecka
5. Paweł Grzesiowski – Główny Inspektor Sanitarny

 

Apel Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego w sprawie ograniczenia dostępu dzieci i młodzieży do e-papierosów i wyrobów tytoniowych został poparty także przez takich Ekspertów jak:

 

Dr hab. Łukasz Balwicki, prof. uczelni

Kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej, Gdański Uniwersytet Medyczny

Konsultant wojewódzki w dziedzinie zdrowia publicznego

 

Prof. dr hab. n. med. Joanna Didkowska

Kierownik Krajowego Rejestru Nowotworów

Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów

Narodowy Instytut Onkologii – Państwowy Instytut Badawczy

 

Prof. dr hab. n. med. Dominika Dudek

Specjalista psychiatra, Kierownik Katedry Psychiatrii i Kliniki Psychiatrii Dorosłych, Wydział Lekarski

Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Prezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego

 

Prof. dr hab. n. med. Robert J. Gil

Kierownik Kliniki Kardiologii, Państwowy Instytut Medyczny MSWiA, Warszawa

Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

 

Prof. dr hab. med. Karina Jahnz-Różyk

Kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii, Alergologii i Immunologii  Klinicznej

Wojskowy Instytut Medyczny – PIB

Konsultant Krajowy w dziedzinie alergologii

 

Prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski

Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej

 

Dr n. med. Aleksandra Lewandowska

Specjalistyczny Psychiatryczny Zespół Opieki Zdrowotnej

J. Babińskiego, Oddział Psychiatryczny dla Dzieci

 

Dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, prof. UMW

konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej

pełnomocnik Ministra Zdrowia ds. wdrożenia opieki koordynowanej w POZ

 

Dr n. med. Maria Miszczak-Knecht

Instytut „Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka”

 

Prof. dr hab. n. med. Jan Styczyński

Kierownik Katedra Pediatrii, Hematologii i Onkologii

Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii

Szpital Uniwersytecki nr 1 im. A. Jurasza

Collegium Medicum, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

 

Dr hab. Bartosz Wielgomas, prof. uczelni

Przewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego

Kierownik Katedry i Zakładu Toksykologii, Wydział Farmaceutyczny Gdański Uniwersytet Medyczny

 

Źródła:

1. https://pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/Raport-koncowy-26.11.2020-1-po-G-i-po- M.pdf
2. https://brpd.gov.pl/2020/12/28/alarmujace-wyniki-badan-e-papierosy-staly-sie-nalogiem- młodzieży/
3. https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/nicotine-like-chemicals-us- vapes-may-be-more-potent-than-nicotine-fda-says-2024-05-29/
4. https://www.lung.org/getmedia/2d597ec0-581d-4a1d-a49f-06d58b3e7f19/Tobacco-Partners- Letter-to-FDA-on-nicotine-analog-products-5-29-24.pdf
5. Strongin RM, Sharma E, Erythropel HC i wsp. Tobacco Control 2024 Apr. 24. doi:10.1136/tc-2023- 058546