Pain treatment in children. The Polish Society of Paediatrics and the National Paediatric Consultant’s recommendations 

Autorzy: Marek W. Karwacki, Jan Styczyński, Teresa Jackowska, Artur Mazur, Ewa Toporowska-Kowalska, Tomasz Szczepański, August Wrotek, Łukasz Dembiński, Iwona Beń-Skowronek, Anna Medyńska, Katarzyna Plata-Nazar, Piotr Hartmann, Tomasz Jarmoliński, Paweł Łaguna, Jarosław Peregud-Pogorzelski. 

[Przegl Pediatr 2024; 53 (4): 8-29

DOI: 10.26625/10110]

Streszczenie

W populacji dziecięcej dominuje ból ostry. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że najczęstszą przyczyną takiego szybko ustępującego odczucia jest jatrogenny ból ostry towarzyszący wielu procedurom medycznym (takim jak: pobranie krwi, zastrzyki dożylne, domięśniowe, szczepienia, leczenie zębów). Krótkotrwały, silny ból ostry najczęściej związany jest z urazami, którym dzieci ulegają dość często. Ból o bardzo dużym nasileniu jest powikłaniem poważnych i zagrażających życiu urazów wielonarządowych (wypadki, próby samobójcze itp.). Dłużej trwający ból ostry ma charakter ochronny i stanowi objaw ostrej choroby, w tym wymagającej interwencji chirurgicznej (np. tzw. ostry brzuch). W sytuacjach incydentalnego bólu ostrego za skuteczne leczenie odpowiada pediatra. Natomiast w sytuacji ciężkiego bólu, zwłaszcza pooperacyjnego, pourazowego, oparzeniowego czy nowotworowego, za leczenie odpowiedzialni są anestezjolodzy. 

Ból przewlekły u dzieci stanowi najczęściej powikłanie chorób układowych i przewlekłych. Ból przewlekły występuje znacznie rzadziej niż ból ostry i wymaga wielokierunkowych działań, za które odpowiedzialni są zarówno pediatrzy (zwłaszcza pracujący w poradni i wybrane specjalności medyczne), jak i specjaliści leczenia bólu (hospicja dziecięce, poradnie leczenia bólu, anestezjolodzy). Leczenie bólu przewlekłego wymaga holistycznego ujęcia i wielospecjalistycznej opieki. Skuteczne leczenie bólu jest nie tylko etycznym obowiązkiem lekarza zapisanym w Kodeksie etyki lekarskiej oraz w odnośnych dokumentach prawnych, lecz także prawnym obowiązkiem, podlegającym penalizacji w razie zaniechania skutecznych działań. Wymogi prawne znalazły odzwierciedlenie w prowadzonej przez lekarzy dokumentacji medycznej pacjenta z bólem i wymuszają skuteczne leczenie, ale przede wszystkim obserwację pacjenta i zmian nasilenia bólu, a ich nieprzestrzeganie także podlega penalizacji. 

Metody rozpoznawania, oceny i leczenia bólu oraz opieki nad pacjentem w bólu są zawarte w rekomendacjach. 

Słowa kluczowe: ból ostry, ból przewlekły, dzieci, rekomendacje, Polskie Towarzystwo Pediatryczne

Abstract

Acute pain is common in the paediatric population. What we do not always realise is that the most common cause of this fast-relieving sensation is the iatrogenic acute pain that accompanies many medical procedures (blood sampling, intravenous and intramuscular injections, vaccinations, dental treatment). Short-term severe acute pain is most often associated with trauma, which is common in children. Severe acute pain is a complication of severe and life-threatening multi-organ injuries (accidents, suicide attempts, etc.). Prolonged acute pain is protective and a symptom of acute illness, including those requiring surgical intervention (e.g. acute abdomen). The paediatrician is responsible for providing effective treatment in situations of accidental acute pain. However, in situations of severe pain, especially post-operative, post-traumatic, burn or cancer pain, anaesthetists are responsible for treatment. 

Chronic pain in children is most often a complication of systemic and chronic diseases. Chronic pain is much less common than acute pain and requires a multidisciplinary approach involving both paediatricians (especially those working in outpatient clinics and selected specialties) and pain specialists (children’s hospices, pain clinics, anaesthetists). The management of chronic pain requires a holistic approach and multidisciplinary care. Effective pain management is not only an ethical obligation of the physician, as set out in the Code of Medical Ethics and relevant legal documents, but also a legal obligation, with penalties for failure to take effective action. The legal requirements are also reflected in the medical records kept by physicians of patients with pain, and enforce not only effective treatment but also, above all, observation of the patient and changes in the severity of pain, with penalties for non-compliance. 

Methods for recognising, assessing and treating pain and for caring for patients with pain are included in the recommendations. 

Key words: acute pain, chronic pain, children, recommendations, The Polish Society of Paediatrics

Pełna treść Rekomendacji dostępna jest w 4 numerze „Przeglądu Pediatrycznego” 2024; 53 (4): 8-29, pod linkiem:

https://przegladpediatryczny.pl/magazine/shownumber/556/4-2024.html/m626

Przypominamy, że dla aktywnych Członków Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego – dostęp do pełnej wersji „Przeglądu Pediatrycznego” jest bezpłatny.