Karmienie piersią to temat, który budzi wiele pytań wśród przyszłych i świeżo upieczonych rodziców. Czy rzeczywiście jest to najlepszy sposób żywienia niemowląt? Jakie przynosi korzyści dla dziecka i mamy? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi udziela dr hab. n. med. Katarzyna Plata-Nazar, specjalista pediatrii, gastroenterologii dziecięcej i alergologii, członek zarządu Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. 

Dlaczego karmienie piersią jest uznawane za najlepszy sposób żywienia niemowląt?

KPN: Mleko matki to optymalny pokarm dla niemowląt, dostosowany do ich potrzeb. Dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych, wspiera prawidłowy rozwój psychomotoryczny i wzmacnia odporność. Odgrywa istotną rolę w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, które mogą pojawić się w przyszłości. Dodatkowo wzmacnia więź emocjonalną dziecka z matką.  

Jakie są zalety karmienia piersią dla dziecka?

KPN: Jak już wcześniej wspomniałam, mleko matki wzmacnia odporność dziecka, zmniejszając ryzyko infekcji dróg oddechowych, układu pokarmowego oraz wielu innych. Badania wskazują, że dzieci karmione piersią rzadziej chorują na astmę, alergie oraz cukrzycę typu 1. Dodatkowo wspomaga ono rozwój układu nerwowego i mowy, a także redukuje ryzyko otyłości w późniejszym życiu. Potwierdzają to również wyniki raportu NutroPharma Długość ma znaczenie. Raport na temat długiego karmienia piersią w Polsce, z którego wynika, że aż 92% mam uważa karmienie piersią za kluczowe dla zaspokojenia potrzeb emocjonalnych dziecka, a 90,63% podkreśla jego znaczenie w budowaniu odporności malucha.

W jaki sposób karmienie piersią wpływa na mamę?

KPN: Karmienie piersią również mamie przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Ma kluczowe znaczenie dla rozwoju mikrobiomu dziecka, którego skład jest najkorzystniejszy właśnie u dzieci karmionych naturalnie.  Zdecydowanie przekłada się to na lepsze zdrowie, odporność i dalszy rozwój. Karmienie piersią przede wszystkim wspomaga szybszą regenerację po porodzie, redukując ryzyko krwotoku poporodowego. Ponadto, zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi, jajników i trzonu macicy. Karmienie piersią pomaga również szybciej wrócić do wagi sprzed ciąży, ponieważ laktacja wiąże się z dodatkowymi wydatkami energetycznymi.

Jakie są zalecenia polskich i międzynarodowych instytucji zajmujących się zdrowiem dzieci w zakresie karmienia piersią?

KPN: Zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak i Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci zalecają wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka. Po wprowadzeniu pokarmów uzupełniających, kontynuacja karmienia piersią jest wskazana przynajmniej do ukończenia przez dziecko 2. roku życia lub dłużej, jeśli mama i dziecko tego chcą. Według badania Fundacji Nutricia pt. 1000 pierwszych dni dla zdrowia, 96% młodych mam w Polsce karmi piersią. 60% utrzymuje wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy, a 74% kontynuuje je w wieku 7–12 miesięcy.

Czy można się przygotować do karmienia piersią już w ciąży?

KPN: Oczywiście! Warto zacząć zdobywać wiedzę na temat laktacji oczekując na narodziny dziecka. Taka wiedza pomoże przyszłej mamie lepiej radzić sobie z ewentualnymi trudnościami i uniknąć typowych błędów. Wiele kobiet martwi się, że ich brodawki nie będą odpowiednie do karmienia, ale zazwyczaj brodawki dostosowują się do potrzeb dziecka i procesu ssania.

Jak powinna wyglądać dieta w ciąży i podczas karmienia piersią?

KPN: Prawidłowe odżywianie w ciąży i podczas laktacji ma kluczowe znaczenie dla zdrowia matki i dziecka. Nieodpowiednia dieta może prowadzić do niedoborów pokarmowych i wpływać na ilość produkowanego mleka. Podczas laktacji spożycie białka powinno wynosić od 10 do 20% składu posiłków, a jego dobrym źródłem są: mleko, jaja, ryby, chude mięso oraz rośliny strączkowe. Tłuszcze powinny stanowić od 30 do 35% diety. W szczególności warto spożywać kwasy omega-3, które znajdują się w rybach morskich (zalecane spożycie to dwa razy w tygodniu), orzechach oraz olejach roślinnych. Węglowodany powinny dostarczać od 45 do 65% dziennego zapotrzebowania na energię, a najlepszym ich źródłem są pełnoziarniste produkty zbożowe, takie jak kasza gryczana, jęczmienna, brązowy ryż oraz pieczywo razowe. Odpowiednie nawodnienie organizmu jest również niezwykle ważne. W ciąży kobieta powinna spożywać co najmniej 2,3 litra płynów dziennie, natomiast podczas laktacji zaleca się zwiększenie podaży płynów do 2,7-3 litrów dziennie. Spożywanie alkoholu jest całkowicie zabronione w tym czasie. Należy unikać również jedzenia surowych ryb i mięs, niepasteryzowanych produktów oraz nadmiaru kofeiny.

Co można zrobić, jeśli pojawią się problemy z laktacją?

KPN: Najważniejsze to nie poddawać się i szukać wsparcia. Położne i doradcy laktacyjni mogą pomóc w prawidłowym przystawieniu dziecka do piersi. Przy nawałach pokarmu warto stosować zimne okłady, a przy zastojach delikatny masaż i częste przystawianie dziecka. W przypadku zapalenia piersi konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Czy każda mama może karmić piersią?

KPN: Większość kobiet może karmić naturalnie, ale istnieje kilka przeciwwskazań, np. poważne choroby matki (np. HIV, nieleczona gruźlica) czy wady metaboliczne dziecka, takie jak galaktozemia. W takich przypadkach lekarz podejmuje decyzję o sposobie żywienia.

 

Jakich rad udzieliłaby Pani przyszłym mamom?

KPN: Przede wszystkim warto uwierzyć w siebie i w to, że nasze ciało jest stworzone do karmienia. Warto też korzystać z pomocy specjalistów, nie bać się prosić o wsparcie i zaufać swoim instynktom. Karmienie piersią to nie tylko sposób na dostarczenie dziecku najlepszego pokarmu, ale również okazja do budowania silnej więzi z maluchem.
To wybór, który przynosi korzyści zarówno dziecku, jak i mamie. Wzmacnia odporność, wspiera prawidłowy rozwój oraz zapewnia komfort i poczucie bezpieczeństwa. Jest to także naturalny sposób na regulację rytmu snu oraz bliskość, która buduje zaufanie
i relację na całe życie. 

Pamiętajcie Drodzy Rodzice, że zawsze możecie liczyć na pomoc położnych, doradców laktacyjnych, a także pediatrów. Nie bój się zadawać pytań, korzystać z wiedzy specjalistów i czerpać radość z tych wyjątkowych chwil. To inwestycja, która procentuje przez całe życie, zarówno w zdrowiu dziecka, jak i w budowaniu niezwykłej więzi między mamą a maluchem, a macierzyństwo czyni jeszcze piękniejszym.