Poradnik dla lekarzy: jak rozpoznawać i klasyfikować problemy zdrowotne związane z narażeniem na zanieczyszczenie powietrza w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD)
Wpływ smogu na zdrowie
Każdego roku z powodu zanieczyszczenia powietrza przedwcześnie umiera w Polsce ponad 40 tysięcy osób, a z dostępnych badań wiemy, że zarówno krótko- jak i długotrwałe narażenie na smog niesie ze sobą szereg potencjalnie negatywnych skutków zdrowotnych.
Długotrwała ekspozycja sprzyja występowaniu chorób układu oddechowego, takich jak astma i nowotwory płuc, chorób układu krążenia (miażdżyca, nadciśnienie, udary, arytmie), zaburzeniom układu nerwowego – od spadku koncentracji po chorobę Alzheimera – jak również cukrzycy.
Oprócz bezpośredniego wpływu na zdrowie, długość i jakość życia Polek i Polaków, zanieczyszczenie powietrza to także koszty dla całej gospodarki, związane m.in. z obniżeniem produktywności, wzrostem liczby zwolnień lekarskich i hospitalizacji oraz koniecznością opieki nad chorymi dziećmi i osobami starszymi.
Klasyfikacja zdrowotnych skutków smogu w ICD
Zanieczyszczenie powietrza to wyzwanie wymagające systemowych rozwiązań oraz współpracy na poziomie społecznym, medycznym i politycznym. Lekarze odgrywają w tym procesie kluczową rolę. Dzięki świadomości zagrożeń zdrowotnych wynikających z ekspozycji na smog mogą precyzyjnie rozpoznawać problemy zdrowotne oraz dokumentować przypadki chorób związanych z zanieczyszczeniem powietrza. Takie działania przyczyniają się do skuteczniejszego monitorowania problemu i wspierają kształtowanie adekwatnych polityk zdrowotnych.
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób (ICD) umożliwia stosowanie odpowiednich kodów:
- ICD-10 Z58.1: Narażenie na zanieczyszczenie atmosfery,
- ICD-11 QD70.1: Problemy związane z narażeniem na zanieczyszczenia powietrza.
W rekomendacjach, zebranych w formie poradnika dla lekarzy HEAL przypomina o możliwości stosowania tych kodów w diagnozach medycznych oraz podkreśla, że podstawowe kroki diagnostyczne i prewencyjne podczas wizyt z pacjentami powinny obejmować:
- Wywiad środowiskowy: zapytaj pacjentów o miejsce zamieszkania, warunki pracy oraz korzystanie z urządzeń grzewczych, takich jak kominki czy piece węglowe.
- Profilaktykę: doradzaj unikanie aktywności fizycznej na zewnątrz w dniach o wysokim stężeniu smogu, stosowanie masek ochronnych oraz oczyszczaczy powietrza.
- Edukację: Informuj o źródłach zanieczyszczeń i możliwościach ich ograniczania, np. wymianie pieców na ekologiczne czy regularnym monitorowaniu jakości powietrza.
Poradnik został opracowany przez Health and Environment Alliance (HEAL)* i jest dostępny pod linkiem:
* Health and Environment Alliance (HEAL) to europejska organizacja typu non-profit, analizująca wpływ środowiska na zdrowie obywateli Unii Europejskiej i sojusz ponad 90 organizacji reprezentujących lekarzy, pracowników ochrony zdrowia, pacjentów, ekspertów zdrowia środowiskowego i naukowców. Więcej na: healpolska.pl